Türkiye, Çin ve Rusya’nın uzay projesine katılıyor

Global Times tarafından yapılan habere göre Rusya, Türkiye’nin Çin ile yürütülen Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’na (ILRS) katılmak için başvuruda bulunduğunu açıkladı. Rusya Bilimler Akademisi Uzay Araştırma Enstitüsü (RAS IKI) Müdürü Anatoly Petrukovich, Türkiye’nin küresel uzay çabalarında yükselen rolüne (Türkiye 2026’da Ay’a sert iniş yapacak bir araç geliştirmekte.) atıfta bulundu ve ilgili bilgiyi paylaştı. Açıklamada Türkiye’nin ILRS’ye başvurarak bilimsel ve teknolojik gücünü artırmayı amaçladığı ve ülkenin aynı zamanda uzay araştırmalarını ilerletmeye adanmış seçkin uluslar grubuna katılacağı da belirtildi.

ILRS, aralarında Venezuela, Güney Afrika, Azerbaycan, Pakistan, Beyaz Rusya, Mısır ve Tayland’ın da bulunduğu bir düzineden fazla ülke ve kuruluşun ilgisini çekti. Hawaii merkezli Uluslararası Ay Gözlemevi Birliği, İsviçre merkezli Nano-SPACE for Cooperation ve Fransız Thales de dahil olmak üzere birçok ABD ve Avrupalı kuruluş da programda Çin ve Rusya ile işbirliği yapmaktadır. Türkiye ise ILRS’ye katılan ilk NATO üyesi ülke olma potansiyeline sahiptir.

Petrukovich, ILRS için gelecek planlarının, ay keşfi için gerekli bilgileri birleştirmek üzere işbirlikçi bir veri işleme merkezi kurmayı içerdiğini söyledi. Ek olarak Çin ve Rusya, kendi ay projeleri Chang’e-7 ve Luna-26 arasında yörüngede ortak operasyonları kolaylaştıran bir işbirliği anlaşması imzaladı. ILRS’nin inşasında ilk adım olarak Çin, 2024’ün ilk yarısında Chang’e-6 ay sondasını fırlatacak ve bu kapsamda ayın karanlık tarafından dünyaya bir örnek getirilmiş olacak.

Projeye göre Ay yörüngesinde veya doğrudan Ay’ın üzerinde kurulacak bir üs ile çeşitli bilimsel araştırmalar yapılacak. Nihai amaç, Ay’ın güney kutbunda araştırma görevlilerinin faaliyet gösterdiği kalıcı bir araştırma üssü kurmak. 2050 yılından itibaren ise projenin bir araştırmaya istasyonu olması ve güneş sistemindeki gezegenlere yönelik insanlı görevler için üs haline gelmesi planlanıyor.

Türkiye 2006’dan bugüne APSCO üyesi

Asya-Pasifik Uzay İşbirliği Örgütü (APSCO) uzay teknolojileri alanında yaşanan gelişmeleri takip etmek, bilgi paylaşımında bulunmak ve eğitim vermek için kurulmuş bir uluslararası organizasyondur. Merkezi Pekin’de bulunan APSCO, hükümetler arası bir organizasyon olarak kurulmuştur. APSCO, bölgedeki gelişmekte olan ülkelerin, uzayın barışçıl kullanımı noktasında işbirliğine dayalı bir mekanizma sunmaktadır.

Türkiye; Çin, Pakistan, Endonezya, Bangladeş, Peru, İran, Moğolistan ve Tayland ile birlikte APSCO’nun dokuz kurucu üyesinden biridir ve 1 Haziran 2006’da katılım sözleşmesini imzalamıştır. APSCO, Nisan 2007’de Birleşmiş Milletler tarafından 102. Madde kapsamında Çok taraflı Uluslararası Kuruluş olarak kabul edilmiştir. APSCO’ya Meksika 2015 yılında gözlemci olarak katılmıştır. 2016 yılında Mısır yedek üye olarak kabul edilmiştir. Uzay bilimi, uzay teknolojisi ve uzay uygulamalarında kaynak paylaşımı ile APSCO, üyelerinin kapasite geliştirmesini kolaylaştırmak üzere çok taraflı işbirliğini desteklemektedir.

Coğrafi olarak birbirine uzak olan üye ülkelerin işbirliğini kuvvetlendirmek için Veri Paylaşım Ağı, Uzay Segmenti Ağı ve Yer Sistemlerinin Ara Bağlantıları, Yere Dayalı Uzay Nesnesi Gözlemi (APOSOS), Afet İzleme Ağı, Uzay Uygulama Ağı, Eğitim ve Uygulama Merkezi gibi ağ ve merkezlerle eşgüdüm imkânı sunmaktadır.

Ay’a nükleer reaktör yerleştirme olasılığı değerlendiriliyor

Çin Derin Uzay Araştırma Laboratuvarı Genel Müdürü Wu Weiren, Çin’in 2028’den önce ILRS’nin temel bir versiyonunu, 2040’tan önce geliştirilmiş bir versiyonunu ve 2050 civarında uygulama işlevlerine sahip daha eksiksiz bir versiyonunu oluşturmak için küresel ortaklarla birlikte çalışmayı planladığını açıkladı.

ILRS’nin 2028’den önce tamamlanacak temel versiyonu, ay ortamı keşif ve deneylerinin yanı sıra ay kaynaklarının kullanımının doğrulanmasını da gerçekleştirecek; geliştirilmiş versiyonu da Dünya-ay uzay ortamı keşfi ve ilgili bilimsel deneyleri de gerçekleştirebilecek.

İlgili Olarak

AYAP-1 için yeni tarih: 2026